ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΚΑΙ ΑΛΗ ΦΑΡΜΑΚΗΣ : Ή ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΩΝ ΒΛΑΜΗΔΩΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Isidoros Skliros 

Ελληνική Ιστορία και Προϊστορία - Greek History and Prehistory.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΚΑΙ ΑΛΗ ΦΑΡΜΑΚΗΣ : 

Ή ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΩΝ ΒΛΑΜΗΔΩΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Οι Λαλαίοι προέρχονταν από χριστιανούς Έλληνες Αρβανίτες της Πελοποννήσου που εξισλαμίστηκαν στα 1715, όταν συμπληρώθηκε η κατάκτηση της χώρας από τους Τούρκους. Οι Χοττομαναίοι, άρχοντες της Γαστούνης, τους χρησιμοποίησαν για να επιβάλλουν την εξουσία τους στην περιοχή της Ηλείας. Έτσι οι Λαλαίοι άρχισαν να αποκτούν δύναμη και όταν παρουσιάστηκαν στα βουνά οι κλέφτες, αυτοί έπαιξαν το ρόλο του χωροφύλακα. Το αποτέλεσμα ήταν να αποκτήσουν τρομερή δύναμη, την οποία μετέτρεψαν σε τυραννία και καταδυνάστευαν όλη την Ηλεία. 

Λεηλατούσαν με αρπαγές και βιαιότητες όλη την γύρω περιοχή. Βλάμης (αρβ. vllam), Μπράτιμος (σλαβ. bratim). Είναι οι συνομήλικοι, στενοί φίλοι ή και συγγενείς, του γαμπρού ή της νύφης, οι οποίοι συμμετέχουν ποικιλοτρόπως στις διεργασίες διεξαγωγής του γάμου και τέλος συνοδεύουν το γαμπρό ή τη νύφη αντίστοιχα, στην εκκλησία. «… γεια σου μπράτιμι ή βλαμ’ ..», θα ακούσουμε, να αποκαλούνται και να χαιρετιούνται , με αυτό τον τρόπο. Ο όρος βλάμης ή βλάμισσα, με την ευρύτερη έννοια, σημαίνει σύντροφος, αδερφοποιτός, παλικαράς, εραστής, κουτσαβάκης, γενναίος, λεβέντης, ασίκης. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας το έθιμο διαδόθηκε σ’ όλα τα μέρη όπου έδρασε η κλεφτουριά, όπως στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στη Θεσσαλία, στη Στερεά Ελλάδα, στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη. Από τις λίγες πληροφορίες «γραπτές και προφορικές», που υπάρχουν για τον τρόπο που γινόταν το έθιμο, συμπεραίνουμε πως η ανταλλαγή του αίματος αντικαταστάθηκε με συμβολικές πράξεις και την ευλογία της Εκκλησίας. 

Οι ενδιαφερόμενοι αντάμωναν τα χέρια τους πάνω στο Ευαγγέλιο κι αν ήταν περισσότεροι οι ενδιαφερόμενοι κρατιόντουσαν από τα χέρια και ορκίζονταν αμοιβαία πίστη, στη συνέχεια διάβαζε ο παπάς τις ευχές και στο τέλος αλληλοασπάζονταν λέγοντας «η ζωή σου είναι ζωή μου και η ψυχή σου είναι ψυχή μου». Στην Ήπειρο, κι όχι μόνο, λέγονται βλάμηδες «από την αρβανίτικη λέξη βλαμ» και μετά την αδελφοποίηση «οι βλάμηδες» το γιορτάζουν με φαγοπότι και χορό. Οι Κολοκοτρωναίοι γίνονται αδελφοποιητοί με τους Λαλιώτες, παρά την φιλία τους αυτή οι Λαλιώτες σφάζουν τον Μπότσικα Κολοκοτρώνη όταν 3.000 Λαλιώτες Τουρκαλβανοί και 5.000 Τούρκοι το 1740 χτυπιούνται με τους αρματολούς της Πελοποννήσου. Η σύγκρουση είναι θρησκευτική ανεξάρτητα φυλετικής καταγωγής, Χριστιανοί κατά Μωαμεθανών. Ο Θ. Κολοκοτρώνης ήταν πολύ καλός φίλος με τον Αλή Φαρμάκη και οι δύο ήταν φωτεινά μυαλά πολύ μπροστά από την εποχή τους. Βέβαια παρά την φιλία του με τον Αλή Φαρμάκη αδυνατεί να σώσει τον παππού του Θ Κολοκοτρώνη που είχε ζητήσει την προστασία του, που οι αφηνιασμένοι Τουρκαλβανοί τον διαμελίζουν στην κυριολεξία στην Μεσσηνία. Ο Αλή Φαρμάκης ήταν φίλος και αδελφοποιτός με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. 

Η φιλία των είχε αρχίσει από τους παππούδες των, μεταβιβάσθηκε στους γονείς των και έγινε αδιάρρηκτος, μεταξύ των δύο κορυφαίων, τότε, της Τουρκαρβανιτιάς και της Ελληνικής λεβεντιάς και κλεφτουριάς ανδρών, Αλή Φαρμάκη και Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Ο Κολοκοτρώνης έλεγε: «Ο πάππος του Αλή Φαρμάκη και ο πάππος ο ιδικός μου Γιάννης Κολοκοτρώνης ήσαν φίλοι και αδελφοποιτοί. Εσκοτώθηκε ο παππούλης μου, απέθανε και ο παππούλης του Αλή Φαρμάκη, και έμεινε η φιλία, η ίδια εις τον πατέρα μου και εις τον πατέρα του Αλή Φαρμάκη. Ως φίλοι πατρικοί ελάβομεν ημείς ανταπόκρισιν, δεν τον είχα ιδεί προσωπικώς». Κατά το έτος 1800 μ.Χ. ο Αλή - Φαρμάκης, αδελφοποιτός του Κολοκοτρώνη, επέλεξε το Μοναστηράκι για έδρα του, λόγω του ότι ήταν χτισμένο σε λόφο και δέσποζε των γύρω οικισμών. Όταν ανέλαβε ως αγάς την διοίκηση της Τούρκικης εξουσίας, έχτισε στο πάνω μέρος του χωριού ισχυρότατο πύργο. Λέγεται ότι για να γίνουν πιο ισχυρά τα τείχη του πύργου, μέσα στη λάσπη που χρησιμοποιούσαν έριχναν και χιλιάδες ασπράδια αυγών, τα οποία έφερναν οι ραγιάδες. Έτσι, ο πύργος έγινες τέλειος και πολύ ισχυρός. Μετά την Επανάσταση του 1821, ο πύργος γκρεμίστηκε. Σήμερα σώζονται μερικά τείχη και όποιος τον επισκέπτεται αντιλαμβάνεται πόσο γερός ήταν. Αλή Φαρμάκης Περίφημος Τουρκαλβανός, αγάς του Λάλα, πάμπλουτος και πανίσχυρος. 

Ήταν παιδί του Αλή Αγά, αρχηγού των αγάδων του Λάλα, προ του 1800. Ήταν αδερφός του Αλή, Σεΐντ, Βεηζούλ και Ιμπραήμ αγάδων του Λάλα, Γαστούνης και Πύργου. Είχε δε γαμπρό τον φοβερό Αλή Τσεκούρα που τρομοκρατούσε όλο τον Μοριά, όπου ήταν ιδιοκτήτης τσιφλικιών και δεκατιστής των προσόδων. Περιστοιχιζόταν από 200 έως 300 Λαλαίους Τούρκους στρατιώτες. Η παράδοση λέει ότι είχε βρει ένα μεγάλο Βενετικό θησαυρό στο Μοναστηράκι της Γορτυνίας. Μεγάλος γαιοκτήμονας με πολλές προσοδοφόρους εκτάσεις και πολλά αιγοπρόβατα, βόδια και άλογα, λιβάδια, μύλους και με μεγαλοπρεπή ανάκτορα πλησίον των σαραγιών των αδελφών του Αλή, Σεΐντ και Βεηζούλ Αγάδων, περίφημα για τον πλούτο, την χλιδή και πολυτέλεια, υπερμεγέθη και ισχυρότατα. Κατά το έτος 1808, λόγω απειθαρχίας του Αλή - Φαρμάκη προς τον Σουλτάνο, ο τελευταίος έστειλε τον Βελή Πασά, γιο του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, να τον καθυποτάξει. Ο Αλή - Φαρμάκης συγκέντρωσε πολεμιστές για να αντιμετωπίσει τον Βελή. 

Ανάμεσά τους πολεμούσε και ο Κολοκοτρώνης, με άλλα δεκαεφτά παλικάρια του, εκ των οποίων και ο Νικηταράς. Τα δύο αντίπαλα στρατεύματα έδωσαν μάχη στην περιοχή που σήμερα είναι το χωριό Βελημάχι, στην οποία ο Βελής χρησιμοποίησε κανόνια. Βλέποντας όμως ότι τα τείχη ήταν πολύ ισχυρά για να γκρεμιστούν από τους κανονιοβολισμούς, προέβη στο εξής τέχνασμα: άνοιξε υπόγειες στοές, οι οποίες έφτασαν μέχρι την άλλη μεριά του πύργου, με σκοπό να βάλει κάτω από τον πύργο βαρέλια με μπαρούτι για να τον ανατινάξει. Ωστόσο, ο Κολοκοτρώνης αντιλήφθηκε το σχέδιό του και άρχισε να φτιάχνει γύρο από τον πύργο μια κυκλική τάφρο, ώστε η φωτιά από το μπαρούτι να βρει κενό και να μην ρίξει τον πύργο. 

Όταν ο Βελής τελείωσε τις στοές, προτού βάλει φωτιά στο μπαρούτι, κάλεσε τον Αλή Φαρμάκη να παραδοθεί, με τα παρακάτω λόγια: Βελής: «Παραδοθείτε γιατί θα σας κάψω όλους σαν το ποντικό στη φάκα».Αλή Φαρμάκης: «Δεν παραδινόμαστε, γιατί, εάν εσύ έστησες φάκα, εγώ της έβαλα την τσάκα» (ξύλινο στήριγμα στις παλιές πόρτες του χωριού για να μην ανοίγουν), εννοώντας, ασφαλώς, την κυκλική τάφρο του Κολοκοτρώνη. Πράγματι, ο πύργος δεν έπαθε τίποτε με τη φωτιά από το μπαρούτι και έτσι η πολιορκία συνεχίστηκε για έξι μήνες περίπου χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Όμως, για να μην συνεχίζεται η αιματοχυσία, μεσολάβησαν οι συγγενείς του Αλή Φαρμάκη από τον Λάλα, και τον έπεισαν να παραδοθεί. Σε μια στιγμή είπαν στον γέρο αλλά καλύτερα δες ένα σπαρταριστό διάλογο ανάμεσα στον καπετάνιο και σ΄ έναν ανηψιό του Φαρμάκη, που σαν είδε πόσο ασίκικα πολεμούσε ο παλιός κλέφτης, δεν κρατήθηκε και του είπε:

- Αχ, βρε Κολοκοτρώνη, αν γινόσουν μουσουλμάνος, τέτοιο παλικάρι που είσαι, θα γινόσουν άρχοντας τρανός!

- Δηλαδή, θα έκανα και σουνούτεμα; (=περιτομή)

- Ε, βέβαια…

- Άσε μπέη μου, δε γίνεται…

- Γιατί δε γίνεται; Όλα γίνονται!

- Να σου πω γιατί δε γίνεται. Όταν βαφτιζόμαστε εμείς οι χριστιανοί, ο παπάς κόβει λίγο μαλλί απ΄ το κεφάλι μας και το βάζει πίσω από το εικόνισμα του Χριστού - σημάδι ότι είμαστε δικοί του. Αν κάνω λοιπόν σουνούτεμα και γίνω μουσουλμάνος, θα έχει κι ο Μουχαμέτης το … αυτό - και όταν πεθάνω θα με θέλει να πάω στο δικό του παράδεισο. Για σκέψου λοιπόν, να με τραβάει ο ένας από το μαλλί κι ο άλλος από την ψωλή… Να βάλω σε αμάχη, για το χατίρι μου, τέτοιους μεγάλους προφητάδες; Θα βρω το μπελά μου… Άστο, καλύτερα! Οι διοικούντες τον στρατό του Βελή Πασά ζήτησαν συμβιβασμό. Πήγε ο Νικηταράς, ο Αυγερινός και ο Χασάν Φειδάς στο στρατόπεδο των Τούρκων. Είπαν και συμφώνησαν να μην χαλάσουν τον πύργο. Ο Κολοκοτρώνης να επιστρέψει στην Ζάκυνθο. Ο Αλή Φαρμάκης να μείνει στον πύργο ώσπου να μάθει ότι ο Κολοκοτρώνης πέρασε στην Ζάκυνθο και τότε να πάει στον Βελή Πασά να προσκυνήσει. 

Συμφώνησαν και υπόγραψαν χωρίς αντιρρήσεις. Υπέγραψαν ο Πασόμπεης, μπουλουκμπασήδες και αγάδες και ορκίστηκαν να παραδώσουν τρεις επίσημους Τούρκους σαν ομήρους «για ενέχυρο» για την εκπλήρωση της συμφωνίας. Κέρδισε αρκετό χρόνο ο Κολοκοτρώνης επήγε στο Πυργί μπαρκάρισε σ' ένα καΐκι, απόλυσε τους επίσημους Τούρκους που είχε για ενέχυρο, έστειλε ένα γράμμα στον Αλή Φαρμάκη, ότι είναι ασφαλής και υγιής. 

Μόλις απομακρύνθηκε γύρω στα δυο μίλια από την στεριά έφθασαν τα τούρκικα στρατεύματα του Βελή Πασά από την Γαστούνη για να τον συλλάβουν. Ο Κολοκοτρώνης έφθασε με ασφάλεια στην Ζάκυνθο και έγραψε στον Αλή Φαρμάκη. Ο Αλή Φαρμάκης αποφάσισε να φύγει από τον πύργο του και να παρουσιασθεί στον Βελή στην Τρίπολη. Άμα βγήκε από τον πύργο του μπήκαν οι Τούρκοι τον ρήμαξαν και άρπαξαν ότι βρήκαν.

 Όταν έφθασε Αλή Φαρμάκης πήγε στην Τρίπολη και παρουσιάσθηκε στον Βελή Πασά και εκείνος τον δέχθηκε, σαν φίλο του για να τον έχει όργανο για τους σκοπούς του. Όλοι περίμεναν ότι θα τον σκότωνε. Ο πονηρός όμως Βελής διέταξε να τον περιποιηθούν ώστε να προσελκύσει και τον Κολοκοτρώνη. Ο Βελής άφησε τον Αλή Φαρμάκη να πάει στα τσιφλίκια του ώσπου να έρθει ο Κολοκοτρώνης από την Ζάκυνθο και να ανέβουν μαζί στην Τρίπολη. Αυτός όμως, άμα ξέφυγε από τα χέρια του άσπονδου εχθρού του, πήρε μαζί του 50.000 γρόσια, έγραψε στον Κολοκοτρώνη να του στείλει καΐκι και μπαρκάρισε κρυφά από τον Μοριά να τον ανταμώσει στην Ζάκυνθο. Στην Ζάκυνθο τώρα οι δυο φίλοι βρίσκονταν εκτός κινδύνου και σκέπτονταν πως μπορεί ο Μοριάς να γλιτώσει από την τυραννία του Βελή Πασά. 

Μετά τη συνθηκολόγηση του Αλή Φαρμάκη, ο Κολοκοτρώνης γύρισε και πάλι στη Ζάκυνθο, όπου κατατάχθηκε στο Ελληνικό στρατιωτικό σώμα που είχαν οργανώσει οι Άγγλοι όταν κατέλαβαν το νησί, και, λίγο αργότερα, για τη δράση του εναντίον των Γάλλων, του απένειμαν τον βαθμό του ταγματάρχη. Υπηρέτησε στο σώμα αυτό ως τη διάλυση του, το 1817. Ο Αλή Φαρμάκης πέθανε πριν την επανάσταση. 

Τ' αδέλφια του Φαρμάκη, που ήσαν αγάδες στο Λάλα για να μην πεθάνει σε Φράγκικα χώματα ο αδελφός τους όπου θεωρούσαν ασυγχώρητο αμάρτημα αυτό έτρεξαν στην Τρίπολη και δια μεσιτείας του Γιάννη Δεληγιάννη και Σωτηράκη Λόντου πήραν από τον Βελή Πασά την άδεια και τον μετέφεραν κλινήρη στον Πύργο της Ηλείας και από εκεί στο Λάλα όπου μετά από λίγες ημέρες πέθανε, τον Μάιο του 1810, ετών 40. Η κηδεία του έγινε πάνδημος και μεγαλοπρεπής. 

Τον έκλαψε όλη η Τουρκιά της Ηλείας αλλά και της Γορτυνίας, επίσης και Έλληνες, επίσημοι αλλά και απλοϊκός λαός πήγαν στα ανάκτορα και συμπαραστάθηκαν στην λύπη της οικογένειας του Αλή Φαρμάκη. Ετάφη πίσω από τα ανάκτορα του Αλή αγά, σε πολυτελή τάφο. Η θέση ακόμη και σήμερα ονομάζεται «Μνήμα». Ιδού ένα από τα ποιήματα που αναφέρονται ακόμα στον Αλή Φαρμάκη: «Άνοιξη και καλοκαίρι Ο Αλή Βελής μ' ασκέρι πάει τη Λάλα και κυκλώνει 

Και στο κάστρο της ζυγώνει. Μήνυμα μ' ένα τσιράκι Στέλνει στον Αλή Φαρμάκη: Τον Κολοκοτρώνη αν δώσεις Την ζωή σου θα γλυτώσεις. Μα ο προύχοντας Λαλιώτης Άντρας είν', δεν είν' προδότης: Δε σ' τον δίνω, είν' αδερφός μου, Είναι αδερφοποιτός μου! Ο Καλιάς στάχτη ας γίνει Αδερφό δεν παραδίνει! Είμαι ο Αλή Φαρμάκη Με δικό μου μπαϊράκι. Αίμα το σπαθί μου στάζει Και το αίμα δε με σκιάζει!» Υπάρχει και αρβανίτικο τραγούδι για τον Αλή Φαρμάκη και τον Κολοκοτρώνη: Γκιθ μπότα κε τα θον ουν σε γιαπ Κολοκοτρών Γιαμ Αλή Φαρμάκη,ου κι εσπιε γκιάκν(ε) γκερ(ν)τε γλιου. Δηλαδή: Όλος ο κόσμος να το ειπή εγώ δεν δίνω τον Κολοκοτρώνη είμαι ο Αλή Φαρμακης, εγώ όπου' πάγω, το αίμα ως το γόνα.

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΣ : 

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΣΚΛΗΡΟΣ

ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ,

 ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ 

Email: greek.history.and.prehistory99@gmail.com
http://www.antroni.gr/…/istorika-th…/597-2011-04-17-22-43-17
http://toaftonoito.blogspot.gr/2011/01/blog-post_9908.html…
http://www.folkpedia.gr/?p=2848
http://www.arcadians.gr/index.php…

Ο Ρήγας στα χέρια των Τούρκων. // (Ο σκοτεινός ρόλος του Πατριαρχείου)

Δημήτρης Κ. Τζανακάκης
ΡΕΘΥΜΝΟ

Ο Ρήγας στα χέρια των Τούρκων. // (Ο σκοτεινός ρόλος του Πατριαρχείου)

Στις 10 Μαΐου 1798 η αστυνομία της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας παρέδωσε στους Τούρκους τον βάρδο της ελευθερίας των λαών της βαλκανικής Ρήγα Φεραίο και εφτά συντρόφους του. Ενάμισι μήνα μετά, στις 24 Ιουνίου του 1798 ο Ρήγας και οι σύντροφοί του αφού βασανίστηκαν φρικτά στραγγαλίστηκαν και τα άψυχα σώματά τους ρίχτηκαν στο Δούναβη. 

Το άρθρο του Γιώργου Καραγιάννη που θα δείτε παρακάτω, εξετάζει μια ενδιαφέρουσα πτυχή: "Ο Ρήγας στα χέρια των Τούρκων. Ο σκοτεινός ρόλος του Πατριαρχείου"...

~~~~~~~

Ενδεικτικά της καχυποψίας και της αρνητικής στάσης της επίσημης Εκκλησίας την Ελλάδα απέναντι στον Ρήγα η οποία διατηρείται ως τις μέρες μας είναι και αυτά που έγραψε ένας προκαθήμενος της , ο -μακαρίτης πλέον- αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος στο βιβλίο του «Γρηγόριος Ε’ ο εθνάρχης της οδύνης»: «Ενεφανίσθη λοιπόν ένας οραματιστής, με πρόγραμμα επαναστατικό αλλά με βάσι τις αρχές της Γαλλικής Επαναστάσεως, που δεν άγγιζαν το μέγα πρόβλημα της υπόδουλης χώρας. Απεναντίας έσπερναν αναρχία και θεωρητική εξέγερση. Κρινόμενος ο Ρήγας με τα μέτρα της εποχής του ήταν ένας επικίνδυνος ονειροπόλος. Η υπό στυγνή δουλεία Ελλάς είχε ανάγκη πολιτικής και όχι κοινωνικής επαναστάσεως. 

Η όλη υπόθεσις του Ρήγα μέχρι το μαρτύριο αφήκε εποχή στη ζωή της χώρας αναμφισβητήτως, αλλά ηθική και θεωρητική ήταν η ωφέλεια και κατεφάνη αργότερα. Δεν αναγνωρίζεται ως μάρτυς, εθνομάρτυς, αναγνωρίζεται ως πρωτομάρτυς. Ο Πατριάρχης έπρεπε να έχη λόγο και είχε τόσον από το ύψος της αποστολής του, όσον και από τις ασφαλείς εντολές των κρατούντων. Και ενήργησε αναλόγως. Κατηγορίες ευτελείς εις βάρος του είναι ξεπερασμένες πλέον».

_______
Περισσότερα εδώ:
http://www.imerodromos.gr/rigas-patriarxeio/

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης "Διήγησις των συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 έως τα 1836"

 Ελλάδα 1821 - 1864, Ιστορία, Σπάνια ή παλαιά βιβλία

Διήγησις των συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 έως τα 1836

Υπαγόρευσε ο Θεόδωρος Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνης

Αθήνα 1846

[κατέβασέ το]

Το pdf μεταφορτώθηκε από http://anemi.lib.uoc.gr

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (http://arcadia.ceid.upatras.gr)

Ο Θ.Κολοκοτρώνης είναι η σημαντικότερη στρατιωτική και πολιτική φυσιογνωμία της Επανάστασης του 1821. Για την ευφυΐα, την τόλμη, τη σύνεσή του, αλλά και για τη βαρύτητα του λόγου του, που από νέο τον χαρακτήριζαν,  επονομάσθηκε “Γέρος του Μοριά”. Γεννήθηκε στο Ραμαβούνι της Μεσσηνίας στις 3 Απριλίου 1770, ενώ η καταγωγή του ήταν από το χωριό Λιμποβίσι της Αρκαδίας. Η οικογένειά του – με γενάρχη τον Τσεργίνη – ανέδειξε πολλούς γενναίους κλεφταρματολούς-αγωνιστές και κατέβαλε βαρύ τίμημα στον απελευθερωτικό αγώνα κατά των Τούρκων. Μέχρι την έκρηξη της Επανάστασης περίπου εβδομήντα Κολοκοτρωναίοι είχαν βρει το θάνατο στον αγώνα κατά των Τούρκων.

Ο πατέρας του Κωνσταντής ήταν μεγάλος κλεφταρματωλός της Μάνης και του Ταϋγέτου. Η μητέρα του καταγόταν από το σόι των Κοστακαίων της Αλωνίσταινας. Tο 1770 είχε συμμετάσχει στην εξέγερση του Μοριά κατά τα Ορλωφικά. Αμέσως μετά, το 1771, ο Κωσταντής ήλθε σε σφοδρή σύγκρουση με τους Τούρκους που είχαν στο μεταξύ εξαπολύσει ανηλεή διωγμό κατά των κλεφταρματολών. Το 1779, μαζί με τα αδέλφια του Αποστόλη, Γιώργο και Αναγνώστη, συμμετείχε στην εξόντωση των Αλβανών που μάστιζαν την Πελοπόννησο. Το 1780 όμως οι Τούρκοι ξεκίνησαν νέο διωγμό κατά των αρματολών. Ισχυρό στράτευμα υπό τον Καπουδάν πασά Χασάν Τζελαϊδή που ήταν Βεζύρης, Βαλεσής και Σερασκέρης της Ρούμελης, αποβιβάστηκε στο Γύθειο και κατευθύνθηκε κατά της Καστάνιτσας που ήταν ορμητήριο του Κωνσταντή.  Ο Κωνσταντής μαζί με τον κλεφταρματολό Παναγιώταρο Βενετσανάκη και τις οικογένειές τους είχαν στο μεταξύ ταμπουρωθεί με 150 παλικάρια στους δύο πύργους τους. Εκεί πρόβαλαν ηρωϊκή αντίσταση για 12 μέρες. Στο τέλος οι πολιορκούμενοι επεχείρησαν απεγνωσμένη έξοδο κατά την οποία σκοτώθηκε ο Κωνσταντής και δυο αδέλφια του.  Ο αδελφός του Αναγνώστης και η γυναίκα του μαζί με το μικρό Θεοδωράκη και μια αδελφή του κατάφεραν να διαφύγουν. Μετά το θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του πήρε τα παιδιά της και κατέφυγε στο πατρογονικό της στην Αλωνίσταινα. Την ένδοξη εκείνη μάχη θα διηγηθεί αργότερα ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του.

Σε ηλικία 15 χρονών ο Θοδωράκης μαζί με τη μητέρα του εγκαταστάθηκαν στο Άκοβο όπου ζούσε ο θείος του Αναγνώστης. Λίγο μετά και σε ηλικία 15 ετών διορίσθηκε, κάπος στην επαρχία Λεονταρίου. Το 1790 και σε ηλικία 20 χρονών παντρεύτηκε τη μικρότερη κόρη του προεστού του Ακόβου Καρούτσου και έζησε άλλα επτά χρόνια στον Άκοβο, όπου εγκατέστησε το σπιτικό του. Στο μεταξύ εντάχτηκε στα σώματα των κλεφτών της Πελοποννήσου και ειδικότερα στο σώμα του Ζαχαριά, όπου γρήγορα διακρίθηκε και έγινε πρωτοπαλίκαρο. Στη συνέχεια συγκρότησε δικό του σώμα και ανέπτυξε πλούσια δράση.

Μετά τους μεγάλους διωγμούς που εξαπέλυσαν οι Τούρκοι κατά της κλεφτουριάς κατέφυγε το 1810 στη Ζάκυνθο, όπου έμεινε με την οικογένειά του 15 χρόνια και υπηρέτησε στον αγγλικό στρατό σαν ταγματάρχης σε Σύνταγμα Ελλήνων εθελοντών. Η θητεία του αυτή του δίδαξε πολλά για την στρατιωτική τέχνη, τα οποία και εφάρμοσε αργότερα στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Μετά τη διάλυση του Συντάγματος ασχολήθηκε με το εμπόριο. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από το φιλικό Πάγκαλο. Ως απεσταλμένος της στη Μάνη σήκωσε μαζί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στις 23 Μαρτίου 1821 τη σημαία της Επανάστασης στην Καλαμάτα και επικεφαλής πολλών άλλων αγωνιστών, την απελευθέρωσε.

Ο Θ. Κολοκοτρώνης πρωταγωνίστησε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του Αγώνα και σε πολλές κρίσιμες καμπές του αγώνα. Χαρακτηριστικά, η νίκη στο Βαλτέτσι το Μάιο 1821 ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη και έσφιξε τον κλοιό της πολιορκίας της Τρίπολης. Η άλωση της Τριπολιτσάς (Σεπτέμβριος 1821), ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα και παγίωσε τη θέση των επαναστατών. Η καταστροφή της στρατιάς των 30.000 ανδρών του Δράμαλη πασά στα Δερβενάκια (Ιούλιος 1822), όπου ο Κολοκοτρώνης κινητοποίησε ακόμα και τους χωρικούς μετατρέποντάς τους σε τρομερούς αγωνιστές, εδραίωσε την επανάσταση στο Μοριά. Στις επιχειρήσεις αυτές πρυτάνευσαν η ευφυΐα, η διορατικότητα και η τόλμη του στρατηγικού του μυαλού. Οι επιτυχίες αυτές έμελλαν να τον αναδείξουν στη συνέχεια σε αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου. Παράλληλα ο Κολοκοτρώνης άρχισε να συμμετέχει ενεργά και στην πολιτική, αφού εκλέχτηκε μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας και έγινε αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού, με πρόεδρο τον Μαυροκορδάτο.

Στη δύσκολη περίοδο του Εμφύλιου πολέμου ο Κολοκοτρώνης πολλές φορές προσπάθησε να αμβλύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στους αντιπάλους, μακριά από προσωπικές φιλοδοξίες και έχοντας πάντα σαν κεντρική του επιδίωξη την ομόνοια και ενότητα μεταξύ των Ελλήνων. Παρ’ όλα αυτά όμως έγινε στόχος μεθοδεύσεων και ραδιουργιών από την πλευρά μερικών κοτζαμπάσηδων και πολιτικών και τελικά δεν απέφυγε τις διώξεις και τη φυλάκιση. ΄Έσι, κατά την Β΄ Εθνοσυνέλευση το Μάρτιο-Απρίλιο του 1823 στο Άστρος, όπου και εκδηλώθηκαν οι πρώτες αντιθέσεις ανάμεσα στους πολιτικούς και τους στρατιωτικούς, αποφασίστηκε μεταξύ άλλων η κατάργηση της Πελοποννησιακής Γερουσίας, ψυχή της οποίας ήταν ο Κολοκοτρώνης, αλλά και του βαθμού του αρχιστρατήγου τον οποίο έφερε ο ίδιος. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε μείωση του φυσικού αρχηγού των στρατιωτικών σωμάτων και σηματοδότησε τη ρήξη ανάμεσα στο Μαυροκορδάτο, πρόεδρο του Εκτελεστικού, και τον Κολοκοτρώνη, ο οποίος παραιτήθηκε από αντιπρόεδρος. Στις 16 Νοεμβρίου του 1823 οπαδοί του διέλυσαν το Βουλευτικό.

Στη συνέχεια πολλά μέλη του που ήταν αντίθετοι στον Κολοκοτρώνη κατέφυγαν στο Κρανίδι, όπου όρισαν νέα κυβέρνηση υπό τον Υδραίο Γεώργιο Κουντουριώτη. Έτσι, στις αρχές του 1824 υπήρχαν δύο κυβερνήσεις, μία στην Τριπολιτσά υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και η άλλη υπό τον Γ. Κουντουριώτη στο Κρανίδι. Το Μάρτιο του 1824 οι κυβερνητικοί στράφηκαν εναντίον των στρατιωτικών, κατέλαβαν την Ακροκόρινθο και την Τριπολιτσά και άρχισαν να πολιορκούν το Ναύπλιο το οποίο υπεράσπιζε ο Πάνος, γιος του Κολοκοτρώνη. Ο Κολοκοτρώνης αντιλαμβανόμενος ότι οι εξελίξεις απέβαιναν σε βάρος του ήλθε σε συνδιαλλαγή με τον Κουντουριώτη και παρέδωσε το Ναύπλιο με αντάλλαγμα τη χορήγηση αμνηστίας. Έτσι τελείωσε η πρώτη φάση του εμφυλίου πολέμου.

Η εμφύλια διαμάχη έμελλε όμως να συνεχισθεί, καθώς και οι δύο παρατάξεις (υπό τον Κουντουριώτη, από το ένα μέρος, και τον Ανδρέα Λόντο και τον Ανδρέα Ζαΐμη από το άλλο) επεδίωκαν να εξασφαλίσουν ηγετικό ρόλο στις στρατιωτικές και πολιτικές εξελίξεις. Η μία πλευρά υπό τον Κολοκοτρώνη, τον Λόντο και το Ζαΐμη (που ήταν αρχικά αντίπαλοι του Γέρου) είχε την υποστήριξη πολλών Πελοποννήσιων στρατιωτικών και πολιτικών, ενώ με τον Κουντουριώτη συντάχθηκαν οι Ρουμελιώτες, Υδραίοι και Σπετσιώτες οπλαρχηγοί. Η άρνηση ορισμένων περιοχών της Πελοποννήσου να πληρώσουν στην κυβέρνηση φόρο αποτέλεσε την αφορμή για την έκρηξη της δεύτερης φάσης του εμφυλίου κατά την οποία σημειώθηκαν σφοδρές συγκρούσεις σε πολλές περιοχές της Πελοποννήσου. Η άνανδρη δολοφονία του γιου του Πάνου, κλόνισε σοβαρά τον Κολοκοτρώνη, που αποφάσισε να παραδοδεί στις αρχές του Δεκεμβρίου του1824. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1825 φυλακίστηκε στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία της Ύδρας μαζί με τους Δεληγιανναίους και τον Νοταρά.

Με τη δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου στην Ακρόπολη των Αθηνών από ανθρώπους του Γκούρα τερματίζεται η εμφύλια διαμάχη, αλλά η επανάσταση βρισκόταν σε μεγάλο κίνδυνο από την επέλαση του Ιμπραήμ πασά στην Πελοπόννησο. Μετά την ηρωική θυσία του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι, και ενώ δρόμος για την Τριπολιτσά ήταν πλέον ανοιχτός για τους εισβολείς, ο Κολοκοτρώνης πήρε αμνηστία από την Κυβέρνηση. Όμως η πρωτεύουσα του Μοριά έπεσε στα χέρια του Ιμπραήμ στις 11 Ιουνίου του 1825, παρά τις προσπάθειες του Γέρου και των άλλων οπλαρχηγών να τον συγκρατήσουν. Στην κρίσιμη αυτή καμπή της επανάστασης ο Γέρος του Μοριά προσπάθησε να ανασυγκροτήσει τον αγώνα, παρενοχλώντας τον εχθρό, στρατολογώντας αγωνιστές και φροντίζοντας για την επιμελητεία.

Επιστρέφοντας στην Πελοπόννησο μετά την επιδρομή του στην Στερεά Ελλάδα, ο Ιμπραήμ προσπάθησε να εξαφανίσει τις επαναστατικές εστίες που απέμεναν στο Μοριά. Ο Κολοκοτρώνης τότε εφάρμοσε τακτική ανταρτοπόλεμου, προξένησε μεγάλες απώλειες στο στρατό Ιμπραήμ φέρνοντάς τον σε δύσκολη θέση. Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1827, όταν ο Αιγύπτιος πασάς άρχισε να πυρπολεί τα χωριά και τους αγρούς αναγκάζοντας τους κατοίκους να δηλώσουν υποταγή μπροστά στον κίνδυνο του λιμού (να “προσκυνήσουν”), ο Γέρος του Μοριά εξαπέλυσε τα παλικάρια του στα χωριά που δήλωσαν υποταγή και πότε με το καλό πότε με τη βία κατάφερε να κρατήσει τη φλόγα της επανάστασης. Τα λόγια του ήχησαν τότε χαρακτηριστικά: “Φωτιά στα σπίτια και τσεκούρι στην περιουσία και το λαιμό εκείνων που κάνουν τα χατίρια των Τούρκων. Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους !”. Και στα απομνημονεύματά του μάλιστα σημειώνει χαρακτηριστικά : “Μόνον εις τον καιρόν του προσκυνήματος εφοβήθηκα διά την πατρίδα μου”.

Παρά τα ρωσόφιλά του αισθήματά  ο Κολοκοτρώνης πάντα πίστευε πως οι Έλληνες έχουν χρέος να πολεμήσουν μόνοι τους για την Ανεξαρτησία τους χωρίς τη βοήθεια των ξένων. Αντιμετώπιζε με δυσπιστία την ανάμειξή των ξένων στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδος, θεωρώντας πως γινόταν πρώτιστα για την εξυπηρέτηση τα ιδικών τους συμφερόντων. Από την άλλη πλευρά, εμφορούμενος από μεγάλη μεγαλοψυχία, συγχώρησε τους εχθρούς του, ακόμα και εκείνους που ευθύνονταν για το θάνατο συγγενών του και του γιου του.

Με την έλευση του Καποδίστρια ο Κολοκοτρώνης τάχθηκε ένθερμα υπέρ της πολιτικής του αν και διαφωνούσε με τον αυταρχικό τρόπο της εφαρμογής της. Επίσης πρωτοστάτησε στα γεγονότα για την εκλογή του Όθωνα. Με την έλευση όμως του τελευταίου (30-1-1832) έγινε στόχος συκοφαντιών και ραδιουργιών εκ μέρους των πολιτικών του αντιπάλων με προεξάρχοντα τον Ι. Κωλέττη και αντιμετωπίστηκε με ψυχρότητα από τους Βαυαρούς που δεν μπορούσαν να του συγχωρήσουν τη φιλοκαποδιστριακή του τοποθέτηση. Η σκευωρία που εξυφάνθη εναντίον του κατέληξε τελικά στο να κατηγορηθεί για εσχάτη προδοσία και να συλληφθεί στις 6 Σεπτεμβρίου 1833 μαζί με τον Πλαπούτα, το γιο του Γενναίο, τον Τζαβέλα, τον Νικηταρά και άλλους στρατιωτικούς με την κατηγορία ότι ετοίμαζαν συνομωσία εναντίον του ανήλικου βασιλιά Όθωνα και της κυβέρνησης. Παρά τη γενναία στάση των δύο δικαστών Α. Πολυζωϊδη και Γ. Τερτσέτη, καταδικάσθηκε μαζί με τον Πλαπούτα σε θάνατο και φυλακίσθηκε στο Παλαμήδι σε ηλικία 63 ετών. Λίγο αργότερα η ποινή του μετατράπηκε σε 20ετή κάθειρξη. Τον Μάιο του 1835 μετά την ενηλικίωση του Όθωνα έλαβε χάρη και αποφυλακίσθηκε, εξουθενωμένος από τις άθλιες συνθήκες της φυλακής και τις ταπεινώσεις και σχεδόν τυφλός.

Τα μετέπειτα χρόνια ο Γέρος του Μοριά έζησε στην Αθήνα, τη νέα πρωτεύουσα της Ελλάδας, όπου ευτύχησε να γνωρίσει τη γενική αναγνώριση για την προσφορά του στον αγώνα. Έλαβε το βαθμό του στρατηγού, διορίσθηκε σύμβουλος Επικρατείας, τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο του Σωτήρος,  ορίσθηκε μέλος της επιτροπής για την ανέγερση του Πανεπιστημίου Αθηνών και στάθηκε πιστός σύμβουλος του Όθωνα. Φύσει ανιδιοτελής όμως, ποτέ δεν επεδίωξε προσωπικά οφέλη και ανταλλάγματα.

Κατά την περίοδο αυτή γράφτηκαν τα απομνημονεύματά του από το Γεώργιο Τερτσέτη καθ’ υπαγόρευση του ίδιου του Κολοκοτρώνη με τον τίτλο “Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836”. Τα απομνημονεύματα αυτά εκδόθηκαν το 1846 και αποτελούν πολύτιμη μαρτυρία και ιστορική πηγή για τον επαναστατικό αγώνα.

Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου 1843 από εγκεφαλική συμφόρηση, αμέσως μετά το γάμο του μικρότερου γιου του Κολίνου και ετάφη στο Α Νεκροταφείο Αθηνών. Φτωχός από υλικά αγαθά, αλλά πλούσιος από την αγάπη του απλού λαού και ευτυχής που πρόλαβε να δει  την αγαπημένη του πατρίδα ελεύθερη. Μιας πατρίδας για την οποία αγωνίσθηκε σκληρά. Με αυταπάρνηση, μεγαλοψυχία, ήθος, όραμα και πίστη.

Στις 10 Οκτ. 1930 τα οστά του διακομίσθηκαν στο Μνημείο των Προκρίτων, δίπλα στην πλατεία Άρεως της Τρίπολης, για να τοποθετηθούν αργότερα, στις 25 Σεπτεμβρίου 1993, σε ειδική κρύπτη στη βάση του ανδριάντα του, που τον αναπαριστά πάνω στο άλογό του και που αναγέρθηκε στο κάτω μέρος της πλατείας.

Σήμερα εκεί, στην πολυσύχναστη και ζωντανή αυτή πλατεία, οι διαβάτες και οι περιπατητές αμέριμνα προσπερνούν δίπλα από το μνημείο. Και γύρω του και κάτω του, μικρά παιδιά παίζουν ανέμελα τις Κυριακές. Αλλά υπάρχουν στιγμές, που από τα περήφανα βουνά του Μαινάλου που φαίνονται αντίκρυ, μια αύρα ανάλαφρη φυσσά. Μαζί μ’ ένα τραγούδι:

“Λάμπουν τα χιόνια στα βουνά, κι ο ήλιος στα λαγκάδια,

έτσι λάμπει κι η Κλεφτουριά, οι Κολοκοτρωναίοι…

____________

από 24grammata

ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ '21

ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ  ΓΛΥΦΑΔΑΣ

Την έκθεση με ξυλόγλυπτα πορτραίτα ηρώων της Επανάστασης του 1821, των Παναγιώτη και Νικολάου Κωνσταντινέα, φιλοξενεί ο Δήμος Γλυφάδας έως και τη Δευτέρα, 27 Μαρτίου.

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στο Παλαιό Δημαρχείο Γλυφάδας (Διαδόχου Παύλου & Σάκη Καράγιωργα) και θα είναι ανοιχτή για το κοινό καθημερινά, από τις 10 το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν από το Δήμαρχο Γλυφάδας, Γιώργο Παπανικολάου, την Τετάρτη 22 Μαρτίου στις 6 μ.μ.

AΡΚΑΔΙΚΟ ΒΗΜΑ-online.gr: ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΣΕΚΕΡΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕ...

AΡΚΑΔΙΚΟ ΒΗΜΑ-online.gr: ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΣΕΚΕΡΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕ...: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Η Εθνική επέτειος της 25 ης Μαρτίου μας δίνει την ευκαιρία να αναφερθούμε σε τρεις σπουδαίους Έλληνες τρεις σπουδ...

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Εθνικό Ιστορικό Μουσείο - National Historical Museum

 

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ. Γεννήθηκε στο όρος Ραμοβούνι της Μεσσηνίας το 1770 και απεβίωσε στην Αθήνα στις 4 Φεβρουαρίου του 1843.

«.... η λύπη και τα δάκρυα ήσαν το φαινόμενον όλης της πόλεως κατά την 4 Φεβρουαρίου, καθ’ ην ελήφθη η προτομή του νεκρού δια γύψου και ειργάσθησαν δια την εικόνα του τρεις ζωγράφοι ...» Εφημερίδα ΑΙΩΝ, Τετάρτη, 10 Φεβρουαρίου 1843.

Εδώ αποδίδεται έφιππος σε ρωσική λαϊκή εικόνα (1830). 

Συλλογή Χαρακτικών Ε.Ι.Μ.

ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ (ΒΑΥΑΡΟΙ) ΔΙΚΑΖΑΝ ΚΑΙ ΦΥΛΑΚΙΖΑΝ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ 1821

Βαγγέλης Μητράκος

ΣΠΑΡΤΗ

ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ (ΒΑΥΑΡΟΙ) ΔΙΚΑΖΑΝ ΚΑΙ ΦΥΛΑΚΙΖΑΝ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ 1821

Κατέθεταν στη δίκη του Κολοκοτρώνη σειρά από μάρτυρες κατηγορίας ο ένας πίσω από τον άλλο. Σαν τελείωσε ή σειρά τους κι ήρθε η ώρα των μαρτύρων υπεράσπισης, μπήκε στην αίθουσα υποβασταζόμενος ένας ανάπηρος οπλαρχηγός, με το σώμα γεμάτο τούρκικα βόλια. Τότε, ο συνήγορος είπε προς το Δικαστήριο:

- Αυτή τη στιγμή δεν έρχεται ένας μάρτυς, αλλά ένας Μάρτυρας. Οι άλλοι μίλησαν με το στόμα τους. Ο καπετάνιος θα μιλήσει με τις πληγές του.΄Έχετε μπροστά σας μάρτυρες και Μάρτυρα. Επιλέξατε!